فیلم گرد, وب سایت خبری تحلیلی فیلمگرد,filmgard www.FilmGard.com
نوشته های مشابه
رحمانی: دو سال سکوت کردم تا حاشیه‌ای ایجاد نشود
مستند «مسافران» داستان همسفران یک تاکسی است که به واسطه حضور یک دوربین روی داشبورد ماشین به ثبت رسیده است. محمود رحمانی سال ۹۲ تصویررداری این فیلم را آغاز کرد، اما زمان مونتاژ فیلم ناگهان خبری مبنی بر حضور فیلمی مشابه در جشنواره برلین با نام «تاکسی» در رسانه‌ها پیچید و همین موضوع باعث شد تا مراحل فنی مسافران رها شود.
رحمانی در برابر این اتفاق سکوت می‌کند و پس از گذشت دو سال، تدوین فیلم را از سر می‌گیرد. او نسخه‌ی نهایی فیلمش را به کارگردان «تاکسی» نشان می‌دهد و پناهی هم اعلام می‌کند که این فیلم اثری مستقل از فیلم اوست و باید نمایش داده شود.
مستند «مسافران» یکی از آثار راه یافته به بخش مسابقه ملی دهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» است. محمود رحمانی درخصوص مراحل تولید این فیلم به خبرنگار روابط عمومی جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت گفت: «من ایده‌ای برای ساخت یک فیلم تجربی درباره‌ی مسافران تاکسی داشتم و به دنبال این ایده در سال ۹۲ تصویربرداری «مسافران» را شروع کردم. با توجه به این که ساخت این مستند آسان نبود یک سال و نیم زمان صرف کردیم تا روی میز تدوین رفت؛ در همین زمان با خبر شدیم فیلمی مشابه با نام «تاکسی» ساخته شده و در جشنواره برلین هم پذیرفته شده است. این اتفاقی تلخ برای ما محسوب می‌شد چرا که مسلماً اثبات این موضوع که فیلم ما پیش از این فیلم ساخته شده دشوار بود. به همین دلیل سکوت کردم تا حاشیه‌ای ایجاد نشود. پس از مدتی فیلم را به آقای پناهی نشان دادم و او گفت: «این فیلم تجربی و مستقل از فیلم من است و خاطرنشان کرد اگر اکران شود تاثیر بیشتری از فیلم من خواهدداشت. من اعلام می‌کنم که این فیلم مستقل است و حتماً آن را نمایش دهید.» ما هم «مسافران» را برای اولین نمایش عمومی در دهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت آماده کردیم و این موضوع را هم در ابتدای فیلم توضیح داده‌ام.»
رحمانی پیرامون دلایل سکوت خود تصریح کرد: «همان طور که برای ۵ فیلمی که پیش از این ساخته بودم سر و صدایی راه نیانداختم، درباره‌ی این اتفاق هم سکوت کردم؛ چون دنبال حاشیه نبودم. در واقع این فیلم برپایه‌ی یک اتفاق و یا براساس یک سوء‌تفاهم طی دو سال اخیر فرصت اکران نیافت و ما هم هیچ خبری از این فیلم منتشر نکردیم».
این مستندساز ادامه داد: «من همواره علاقمند سینمای تجربی هستم و خود را شاگرد مکتب کیارستمی می‌دانم، با این همه هنگام ساخت فیلم «مسافران» سعی کردم هیچ وجه تشابهی میان اثر من و فیلم «ده» وجود نداشته باشد و فیلم ما زیر سایه‌ی این فیلم قرار نگیرد؛ چرا که «ده» فیلمی شاخص در سینمای جهان است و خود کیارستمی هم هیچ وقت دوست نداشت کسی شبیه او فیلم بسازد و اعتقاد داشت تجربه می‌بایست منحصر به فرد باشد.»
وی تاکید کرد: «من در مستند «مسافران» عنصر فیلمبردار را حذف کردم و خودم هم در سمت کارگردان هدایت دوربین را برعهده نگرفتم. برای این کار دوربین ویژه‌ای ساختیم که دو سال ساخت آن زمان برد، چرا که براساس آزمون و خطا پیش می‌رفتیم. برای دوربین لنزی طراحی شد تا مانند «GoPro» جلوی ماشین نصب نشود، بلکه با حرکت ماشین و به واسطه‌ی تکان‌های دوربین و گرانیکای آن، لنز دوربین به سمت چپ یا راست بچرخد و به این شکل، خود دوربین در بستر اتفاق انتخاب می‌کرد که کدام فرد را به تصویر بکشد! من که راننده ماشین بودم یا مسافری که سوار خودرو شده بود و یا مثلاً به سمت خیابان بچرخد و فقط صدای ما روی تصویر باشد. به این شکل مخاطب با دیدن تصاویر نمی‌تواند قضاوتی درباره‌ی شخصیت‌ها داشته باشد.»
این مستندساز درخصوص نمایش افتتاحیه‌ی «مسافران» در جشنواره سینماحقیقت گفت: «ساخت فیلم‌های تجربی مشکلات خاص خود را دارد که اولین آنها سرمایه است و مهمترینش سلیقه‌ای که بین مدیران سینمایی و تماشاگران وجود دارد. شما باید جسارت پیشنهاد تازه به این بخش سنتی را داشته باشید و این کار نیازمند شهامت، پشتکار و مبارزه‌ی ویژه‌ای است. البته تجربه به معنای مهارت نیست، بلکه به این معناست که شاهد اثری با نگاه تازه در فرم و شکل بیان باشیم. به اعتقاد من کشف زوایای تازه از زندگی و تجربه در سینمای مستند، بسیار دشوارتر از ساخت فیلم تجربی در سینمای داستانی است و امیدوارم که تماشاگران سینماحقیقت با مسافران ما همراهی کنند.»
رحمانی در پایان گفت: «متاسفانه داوران هم در بسیاری از جشنواره‌ها کمتر به این گونه فیلم‌ها توجه داشته و بیشتر دل‌مشغولی‌های موضوعی دارند؛ در حالی که در سینما این تجربیات تازه و فرم‌ها هستند که راهکار جدید به سینما می‌آورند و گاهی همین شکل‌ها، وظیفه قصه را انجام می‌دهند و باید درک بیشتری درباره‌ی این گونه مستندها وجود داشته باشد. البته ماندگاری یک اثر را زمان مشخص می‌کند نه انتخاب شدن در جشنواره‌ها و کسب جوایز احتمالی.»
* مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی، دهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» را طی روزهای ۱۴ تا ۲۱ آذرماه ۱۳۹۵، با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از فرمایشات حضرت علی(ع) است، در پردیس سینمایی چارسو برگزار خواهد کرد.
